ไหว้ทิศทั้ง ๖

---ในพระไตรปิฏกสูตรว่าด้วยสิงคาลกมาณพ  ว่าพระผู้มีพระภาคประทับ  ณ เวฬุวัน  (ป่าไผ่)   ใกล้กรุงราชคฤห์    เช้าวันหนึ่งเสด็จสู่กรุงราชคฤห์  เพื่อบิณฑบาต  ได้ทอดพระเนตรเห็นสิงคาลกมานพ   มีผ้าเปียก   มีผมเปียกไหว้ทิศทั้ง   ๖  อยู่  ตรัสถามทราบว่าเป็นการทำตามคำสั่งของบิดา  จึงตรัสว่า  ในอริยวินัยไม่พึงไหว้ทิศแบบนี้  เมื่อมาณพกราบทูลถามว่าพึงไหว้อย่างไร  จึงตรัสแสดงธรรมเป็นลำดับว่าให้ปฏิบัติตามทิศ  ๖  อันได้แก่

---๑.ปุรัตถิมทิศ  (ทิศเบื้องหน้า)  คือ  ทิศตะวันออก  ได้แก่  มารดา  บิดา  เพราะเป็นผู้มีอุปการะแก่เรามาก่อน

---๒.ทักษิณทิศ  (ทิศเบื้องขวา)  คือ  ทิศใต้  ได้แก่  ครูอาจารย์  เพราะเป็นบุคคลควรแก่การบูชาคุณ

---๓.ปัจฉิมทิศ (ทิศเบื้องหลัง)  คือ  ตะวันตก  ได้แก่  บุตร  ภรรยา  เพราะติดตามเป็นกำลังสนับสนุนอยู่ข้างหลัง

---๔.อุตตราทิศ (ทิศเบื้องซ้าย)  คือ ทิศเหนือ  ได้แก่  มิตรสหาย  เพราะเป็นผู้ ช่วยให้ข้ามพ้นอุปสรรคภัยอันตราย  และเป็นกำลังสนับสนุนให้บรรลุผลสำเร็จ

---๕.เหฏฐิมทิศ (ทิศเบื้องล่าง)  ได้แก่  คนรับใช้  คนงาน  เพราะเป็นผู้ช่วยทำ  การงานต่าง ๆ เป็นฐานกำลังให้

---๖.อุปริมทิศ  (ทิศเบื้องบน) ได้แก่  สมณพราหมณ์  คือ พระสงฆ์  เพราะเป็นผู้สูงด้วยธรรม และเป็นผู้นำทางจิตใจ

*ทิศ ๖

*ทิศเบื้องหน้า

---ทิศเบื้องหน้า  คือ  บิดา  มารดา    พระพุทธองค์ท่านตรัสสอนว่า  บุตรและธิดาทั้งหลายต้องมีกตัญญุตา  คือ  รู้คุณท่าน  บำรุงพระคุณของท่านให้มีความเจริญ  และต้องมีกตเวทิตา  คือ  ตอบแทนระคุณของท่าน  โดยเลี้ยงดูอุปการะท่านให้มีความสุข  ทั้งสามารถรักษาทรัพย์ทั้งหลายที่ท่านได้ให้ไว้ไม่ให้สูญไป  หรือ  ทำให้ทรัพย์ที่ท่านให้ไว้ได้เกิดประโยชน์งอกงามมีผลกำไร  และดำรงยศศักดิ์สกุลวงศ์ของท่านให้เจริญรุ่งเรืองในทางที่ดี  เมื่อท่านถึงแก่กรรมไปแล้วควรหมั่นบำเพ็ญกุศลให้ถึงท่านเป็นประจำ

*ก.บุตรธิดาพึงบำรุงมารดา บิดา  ผู้เป็นทิศเบื้องหน้า  ดังนี้

---๑)ท่านเลี้ยงเรามาแล้ว  เลี้ยงท่านตอบ

---๒)ช่วยทำการงานของท่าน

---๓)ดำรงวงศ์สกุล

---๔)ประพฤติตนให้เหมาะสมกับความเป็นทายาท

---๕)เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว  ทำบุญอุทิศให้ท่าน

*ข.บิดามารดาย่อมอนุเคราะห์บุตรธิดา  ดังนี้

---๑)ห้ามปรามจากความชั่ว

---๒)ให้ตั้งอยู่ในความดี

---๓)ให้ศึกษาศิลปวิทยา

---๔)หาคู่ครองที่สมควรให้

---๕)มอบทรัพย์สมบัติให้ในโอกาสอันสมควร

*ทิศเบื้องหน้า

---มีบุพการี       ที่ควรบูชา

---ด้วยกตเวทิตา        มากล้นหฤทัย

---และด้วยกตัญญู     รู้คุณท่านให้ได้

---ด้วยรักและอภัย      ตลอดชีวิตนิจกาล

*ทิศเบื้องขวา

---ทิศเบื้องขวา  คือ  คุณอาจารย์  และคุณครูทั้งหลาย  ศิษย์ที่ดีพึงบำรุงท่านให้มีความสุขด้วยความเคารพและนอบน้อม  หมั่นเข้าพบท่านเพื่อรับใช้ด้วยความสุภาพสำรวมให้ท่านรักและเมตตา  เมื่อท่านอบรมสั่งสอนสิ่งใดก็น้อมสมใจ เอาใจใส่จำและรับมาปฏิบัติให้เกิดผล  ทั้งเรียนศิลปวิทยาทั้งหลายด้วยความสุจริต  ด้วยความเคารพ  ไม่ดูแคลนในสภาพชีวิต  ความเป็นอยู่และฐานะของครู

---ส่วนครู  และอาจารย์ท่านให้เมตตาต่อศิษย์ด้วยคำแนะนำและสั่งสอนในทางที่ดี  ก่อประโยชน์  ให้การศึกษาดี  บอกศิลปวิทยาให้รู้โดยไม่ล่วงและ  ไม่ปิดบัง  เมื่อศิษย์เรียนดีมีฝีมือก็พึงยินดียกย่องให้มีชื่อเสียงดีงามเป็นที่ปรากฏ ต่อโลก  ทั้งอภิบาลรักษาศิษย์ไม่ให้ตกอยู่ในโทษใด ๆ

*ก. ศิษย์พึงบำรุงครูอาจารย์ 

---ผู้เป็นทิศเบื้องขวา  ดังนี้

---๑)ลุกต้อนรับ

---๒)เข้าไปหา  (เพื่อบำรุง  คอยรับใช้  ปรึกษา  ซักถาม   และรับคำแนะนำ เป็นต้น)

---๓)ใฝ่ใจเรียน  (คือ  มีใจรัก  เรียนด้วยศรัทธา  และรู้จักฟังให้เกิดปัญญา)

---๔)ปรนนิบัติ  ช่วยบริการ

---๕)เรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ (คือ เอาจริงเอาจัง  ถือเป็นกิจสำคัญ)

*ทิศเบื้องขวา

---มีพลังครู          โปรดอยู่อภิบาล

---วิชชาความชำนาญ          แรงพลังบารมี

---ฝีมือความสามารถ          ฉลาดในพิธี

---ผลงานเจริญศรี          เสน่ห์แรงวโรดม

*ทิศเบื้องหลัง

---ทิศเบื้องหลัง  คือ  ครอบครัว  มีสามี  ภริยา  บุตร  และธิดา  ผู้ที่เป็นหัวหน้าครอบครัวต้องยกย่องภริยาให้สังคมได้รู้จักทั้งมีความเคารพ นับถือภริยา  ไม่ดูหมิ่นภริยาไม่ล่วงเกินบุพการีของภริยา  ทั้งเพิ่มพูนความรักโดยเฉพาะสำหรับภริยา  ให้ภริยาเห็นได้ชัดเจนโดยไม่เคลือบแคลง  ทั้งให้ภริยามียศศักดิ์  มีความเป็นใหญ่ในครอบครัว  และอภินันทนาการของขวัญสวยงามที่มีราคมเช่นเครื่องแต่งตัวสำหรับภริยาตาม สมควรแก่วาระ  และโอกาส  ด้วยความรักและเมตตาโดยไม่มีความเบื่อตลอดชีวิต

---ภาระอุปการะบุตรและธิดานั้น  ท่านสอนให้ประพฤติสร้างสมความดี  ให้หมั่นศึกษาวิชา  และศิลปะวิทยา  ให้สมบัติที่เหมาะสมกับอารมณ์และอุปนิสัยของบุตรและธิดา  เพื่อให้บุตรและธิดามีความรักที่จะรักษาทรัพย์สมบัติเหล่านั้นไว้ได้โดย ง่าย  เมื่อถึงวัยที่จะมีคู่ก็อบรมปลูกอุปนิสัยให้เลือกคู่ครองที่มีความเหมาะสม ทั้งชาติตระกูล  และความประพฤติไม่เป็นที่น่ารังเกียจ

---ทางฝ่ายภริยา  ท่านสอนให้ปฏิบัติบำรุงสามีให้มีความสุขโดยจัดระเบียบการงานบ้านเรือนที่ อยู่ให้สวยงามน่ารื่นรมย์  มีความเอื้อเฟื้อเมตตาพระคุณทั้งหลายที่ได้กรุณาสามี  มีความขยันกิจการทั้งหลายให้เกิดผลสำเร็จดีงามในทันทีโดยไม่ทิ้งค้างไว้  และด้วยความแคล่วคล่องเรียบร้อย  มีความสุจริตรักษาทรัพย์สมบัติของสามีและที่สามีให้ไว้ให้อยู่ในสภาพดีโดย ไม่น่าไปสร้างหนี้

*ก. สามีพึงบำรุงภรรยา 

---ผู้เป็นทิศเบื้องหลัง  ดังนี้

---๑)ยกย่องให้เกียรติสมกับฐานะที่เป็นภรรยา

---๒)ไม่ดูหมิ่น

---๓)ไม่นอกใจ

---๔)มอบความเป็นใหญ่ในงานบ้านให้

---๕)หาเครื่องประดับมาให้เป็นของขวัญตามโอกาส

*ข. ภรรยาย่อมอนุเคราะห์สามี   ดังนี้

---๑)จัดงานบ้านให้เรียบร้อย

---๒)สงเคราะห์ญาติมิตรทั้งสองฝ่ายด้วยดี

---๓)ไม่นอกใจ

---๔)รักษาทรัพย์สมบัติที่หามาได้

---๕)ขยันไม่เกียจคร้านในงานทั้งปวง

*ทิศเบื้องหลัง

---มีครอบครัวพร้อมหน้า          ภริยาเหมาะสม

---ธิดาสวยน่าชม          ทั้งบุตรมีสีลมัย

---ความดีงามเด่น          ใครเห็นประทับใจ

---สรรเสริญเลื่อมใส          ด้วยเห็นแจ้งประจักษ์จริง

*ทิศเบื้องซ้าย

---ทิศที่  ๔  ทิศเบื้องซ้าย  คือ  เพื่อนและมิตรทั้งหลาย  ท่านสอนว่าควรบำรุงมิตรให้มีความสุขด้วยวาจา  และด้วยความไพเราะนุ่มนวลประกอบด้วยความจริงใจ  ไม่มีเล่ห์  และด้วยความประพฤติที่งาม  เป็นกุศลในความสัมพันธ์  สิ่งใดที่ทำเป็นการเอื้อประโยชน์แต่มิตรก็จงทำ  ทั้งไม่ใส่ร้ายต่อมิตร  และไม่แกล้งมิตร  ทั้งพร้อมเสมอที่จะได้ช่วยมิตรให้พ้นจากความประมาท  แต่ถ้ามิตรพลั้งเผลอก็ช่วยดูแลไม่ให้ใครมาทุจริตต่อสมบัติของมิตร  และสามารถเป็นที่พึ่งของมิตรได้เป็นอย่างดี  ทั้งให้ความเคารพนับถือสกุลวงศ์ของมิตร  ไม่ดูแคลนในฐานะของมิตร  รวมถึงไม่ข่มมิตรด้อยกว่าตน

*ก. บุคคลพึงบำรุงมิตรสหาย 

---ผู้เป็นทิศเบื้องซ้าย  ดังนี้

---๑)เผื่อแผ่แบ่งปัน

---๒)พูดจามีน้ำใจ

---๓)ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน

---๔)มีตนเสมอ  ร่วมสุขร่วมทุกข์กัน

---๕)ซื่อสัตย์จริงใจต่อกัน

*ข. มิตรสหายย่อมอนุเคราะห์ตอบ  ดังนี้

---๑)เมื่อเพื่อนประมาท  ช่วยรักษาป้องกัน

---๒)เมื่อเพื่อนประมาท  ช่วยรักษาทรัพย์สมบัติของเพื่อน

---๓)ในคราวมีภัย  เป็นที่พึ่งได้

---๔)ไม่ละทิ้งในยามทุกข์ยาก

---๕)นับถือตลอดถึงวงศ์ญาติของมิตร

*ทิศเบื้องซ้าย

---มีกัลยาณมิตร          สุจริตครบสิ่ง

---น้ำใจเป็นยอดยิ่ง          น่ารักมหัศจรรย์

---เอื้อเฟื้อสารพัด          เลิศสัตย์ในสัมพันธ์

---ด้วยความหฤหรรษ์          แสนสนุกในไมตรี

*ทิศเบื้องบน

---ทิศเบื้องบน  คือ  สมณพราหมณ์รวมถึงผู้มีศีลทั้งหลาย  ท่านสอนให้คนดีทั้งหลายได้ปฏิบัติรักษาพระคุณของท่านด้วยความเมตตาเปี่ยม อภัยในกรรมและผล  ไม่กล่าวโทษไม่กล่าวร้ายใด  ๆ  สำหรับท่าน  แม้แต่บาปสนองก็มิให้พึงมี  เมื่อท่านมาถึงก็ให้ต้อนรับด้วยวรามิสทาน  เช่น  เงินทอง  สิ่งของเครื่องอุปโภค  บริโภคล้วนเป็นของดีมีราคา  พร้อมน้ำใจไมตรีมีความเคารพนอบน้อมแสดงให้เห็นถึงความปิติที่ได้พบท่าน  และเมื่อท่านได้กล่าวสิ่งใดเป็นบุญก็ให้รับไว้ด้วยความศรัทธา

---ส่วนทางสมณพราหมณ์  ท่านสอนว่าให้สอนญาติโยมทั้งหลายให้ตั้งอยู่ในความดี  มีน้ำใจดีงามตอบต่อความศรัทธา  และไมตรีของญาติโยมทั้งหลาย  เมื่อสนทนาก็กล่าวถึงสิ่งที่น่าสนใจที่เป็นเรื่องจริง  หรืออิงปรัชญา  ทำให้บุญเกิดเป็นผลดีจริง  ทั้งไม่มีการปด  และไม่มีความเท็จ

---หน้าที่ของพราหมณ์ทั้งหลายท่านมีหน้าที่บอกทางสวรรค์และบอกผลานิสงศ์สำหรับญาติและโยมทั้งหลายด้วยสัจจะสุจริต  โดยไม่ล่วงและไม่หลอก

*ก. คฤหัสถ์ย่อมบำรุงพระสงฆ์ 

---ผู้เป็นทิศเบื้องบน  ดังนี้

---๑)จะทำสิ่งใด  ก็ทำด้วยเมตตา

---๒)จะพูดสิ่งใด  ก็พูดด้วยเมตตา

---๓)จะคิดสิ่งใด  ก็คิดด้วยเมตตา

---๔)ต้อนรับด้วยความเต็มใจ

---๕)อุปถัมภ์ด้วยปัจจัย  ๔

*ข. พระสงฆ์ย่อมอนุเคราะห์คฤหัสถ์  ดังนี้

---๑)ห้ามปรามจากความชั่ว

---๒)ให้ตั้งอยู่ในความดี

---๓)อนุเคราะห์ด้วยความปรารถนาดี

---๔)ให้ได้ฟังสิ่งที่ยังไม่เคยฟัง

---๕)ทำสิ่งที่เคยฟังแล้วให้แจ่มแจ้ง

---๖)บอกทางสวรรค์คือทางชีวิตที่มีความสุขความเจริญได้

*ทิศเบื้องบน

---มีสมณพราหมณ์          อธินามบารมี

---สัมฤทธิ์ความโชคดี          มากหลายยิ่งกว่าเดิม

---ผลานิสงส์ได้เกิด          เป็นเลิศทั้งบุญเพิ่ม

---เทวโลกส่งเสริม          ให้สมหวังบริบูรณ์

*ทิศเบื้องล่าง

---ทิศเบื้องล่าง  คือ  คนทำงาน  หรือคนรับใช้  ท่านสอนว่าผู้เป็นนายทั้งชายหรือหญิงต้องจัดงานให้ทำตามความเหมาะสม  ให้อาหาร  ที่อยู่  เครื่องใช้  รายได้  ยา  เครื่องอุปโภคบริโภค  และให้บางสิ่งบางอย่างที่ดีงามเป็นของแปลกที่พวกเขาหรือไม่เคยได้มาก่อน  ให้ทั้งเวลาที่พวกเขาจะได้พักผ่อน  และให้อิสรภาพในการที่เขาจะไปไหนมาไหมได้ตามวันและเวลาที่กำหนดตกลงกันไว้

---ส่วนคนงานและคนรับใช้  ท่านให้บำรุงนายด้วยความขยัน  ตื่นก่อนนาย  นอนทีหลังนาย  ประพฤติสุจริต  ไม่เป็นขโมย  นำคุณของนายไปสรรเสริญด้วยความเคารพและพัฒนาทางแรงงานฝีมือความสามารถให้ เป็นไปในทางที่ดีกว่าเดิม

*ก. นายพึงบำรุงคนรับใช้และคนงาน

---ผู้เป็นทิศเบื้องล่าง  ดังนี้

---๑)จัดการงานให้ทำตามความเหมาะสมกับกำลังความสามารถ

---๒)ให้ค่าจ้างรางวัลสมควรแก่งานและความเป็นอยู่

---๓)จัดสวัสดิการดี  มีช่วยรักษายาบาลในยามเจ็บไข้  เป็นต้น

---๔)ได้ของแปลก ๆ พิเศษมา  ก็แบ่งปันให้

---๕)ให้มีวันหยุดและพักผ่อนหย่อนใจตามโอกาสอันควร

*ข. คนรับใช้และคนงานย่อมอนุเคราะห์นาย  ดังนี้

---๑)เริ่มทำการงานก่อนนาย

---๒)เลิกงานทีหลังนาย

---๓)ถือเอาแต่ของที่นายให้

---๔)ทำการงานให้เรียบร้อยและดียิ่งขึ้น

---๕)นำเกียรติคุณของนายไปเผยแพร่

*ทิศเบื้องล่าง

---มีคุณบริวาร          ทำงานไม่เคยสูญ

---น้ำใจมีเกื้อกูล          ปฏิบัติกตัญญู

---เลิศสัตย์สุจริต          เป็นทั้งมิตรเคียงคู่

---ใครเห็นและได้รู้          สดุดีว่ามีบุญ

*ความสำคัญของทิศทั้ง  ๖

---หน้าที่สำคัญของทิศทั้ง  ๖  ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้โดยย่อมีอยู่  ๓  เรื่องใหญ่  ๆ 

---๑.เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังนิสัยใจคอ  นิสัยของคนเรานั้นได้มาจากทิศ  ๖  ซึ่งเมื่อสรุปแล้วจะเหลือแค่  บ้าน  วัด  โรงเรียนนี่เอง  ไม่ใช่ตกลงมาจากสวรรค์  ไม่ใช่หลั่งไหลมาเองเหมือนอย่างกับน้ำฝนบนท้องฟ้า  คือตอนเล็ก  ๆ  เราก็ได้คุณพ่อคุณแม่  ครูบาอาจารย์  ลุงป้าน้าอา  หลวงปู่  หลวงพ่อ  ช่วยกันอบรมให้จนกระทั่งกลายมาเป็นนิสัยใจคอของเรา

---ส่วนว่าท่านจะอบรมได้ดีขนาดไหน  ก็ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล  เพราะไม่มีใครจะอบรมบ่มนิสัยใจคอ  หรือคุณงามความดี  ให้กับผู้อื่นได้มากกว่าที่ตัวเองมีอยู่  เพราะฉะนั้น  ท่านมีสติปัญญาเท่าไร  ท่านก็อบรมให้เราได้เท่านั้น

---ยกตัวอย่าง  เวลาลูกกินข้าวแล้วไม่ล้างจาน  คุณแม่ก็บอกว่าไม่เป็นไร  เดี๋ยวจะให้คนรับใช้เอาไปล้าง  นั่นเริ่มเพาะนิสัยไม่มีความรับผิดชอบต่อตัวเองให้ลูกแล้ว  เด็กคนนี้พอโตขึ้นมาก็เลยรับผิดชอบอะไรไม่เป็น  แล้วอย่างนี้จะหวังให้มารับผิดชอบวงศ์ตระกูล  หวังจะให้รับผิดชอบต่อทรัพย์สมบัติ  เขาจะไปรับผิดชอบได้อย่างไร  ในเมื่อแค่จานข้าวที่ตัวเองกินก็ยังไม่ล้างเลย

---๒.เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังความเก่งความดี

---ทิศ  ๖  เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังความเก่งความดี  หรือความรู้  ความสามารถและคุณธรรมประจำใจ  แต่ว่าอย่างเอาเรื่องของนิสัยใจคอ  กับความเก่งความดีมาปนกัน  เพราะไม่ว่าใครจะเป็นคนหยาบ  เป็นคนละเอียด  เป็นคนทำอะไรประณีต  เป็นคนทำอะไรทิ้ง ๆ ขว้าง  ๆ  ก็ตาม  นั่นเป็นนิสัยไม่ดีเกี่ยวกับความรู้  ความสามารถ  ยังไม่เกี่ยวกังเรื่องว่าดีหรือเลว ความรู้ความสามารถตลอดจนความเก่งความดีของมนุษย์  ก็ได้มาจากทิศ  ๖  อีกเหมือนกัน  อย่าคิดว่าเก่งได้ด้วยตัวเอง  ถ้าใครคิดอย่างนั้นแสดงว่าเป็นคนเนรคุณ  ทั้งต่อพ่อแม่และครูบาอาจารย์ทีเดียว

---เพราะว่าคุณพ่อคุณแม่จะอบรมเลี้ยงดูมาก็แทบแย่  กว่าครูบาอาจารย์จะเคี่ยวเข็ญสั่งสอนมาก็แทบแย่  แต่พอโตขึ้นมาเป็นคนที่มีทั้งความรู้ความสามารถ  กลับบอกว่าคนนั้นเก่งได้ด้วยตัวเอง

---เมื่อทิศ ๖  เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังความเก่งความดีให้กับเราอย่างนี้  เพราะฉะนั้น  เวลาประสบความสำเร็จในเรื่องอะไรก็ตาม  นึกถึงพระคุณทิศ  ๖  ของเราด้วย  เช่นเวลากีฬาชนะ  ก็ให้หันหน้าไปทางทิศที่คุณพ่อคุณแม่ของเรอยู่  แล้วกราบท่านสักทีหนึ่ง  โรงเรียนของเราอยู่ทิศไหน  หันหน้าไปทางทิศนั้น  กราบครูบาอาจารย์สักทีหนึ่งแล้วหลวงปู่  หลวงพ่อ  ที่เราเคารพนับถือท่านอยู่ทิศไหน  กราบไปทางทิศนั้นสักทีหนึ่ง  แล้วจะมีแต่ความสุขความเจริญ  ไม่ใช่ไปกระโดดโลดเต้น  ร้องกรี๊ด  ๆ  ดีใจ  อย่างนั้น

---๓.เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังความสุขความเจริญ

---ทิศ  ๖  เป็นแหล่งกำเนิดและเป็นแหล่งปลูกฝังความสุขความเจริญของคนในสังคม  ทั้งชาตินี้และชาติหน้า  ไม่ใช่เพียงเฉพาะของใครคนใดคนหนึ่งเท่านั้น เพราะจากนิสัยใจคอ  จากความเก่งความดีที่มีอยู่นั่นเอง  ทำให้คน ๆ นั้น  คิด  พูด  ทำ  ในทางที่ดี  ในสิ่งที่ถูก  จึงกลายเป็นความสุขความเจริญ  ทั้งชาตินี้และชาติหน้า แต่ถ้าเขาเอาไป  คิด  พูด  ทำ  ในทางไม่ดี  ในสิ่งที่ผิด  ก็จะกลายเป็นความทุกข์ความเสื่อม  ทั้งชาตินี้และชาติหน้าอีกเหมือนกัน.

...............................................................................................

ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล

รวบรวมโดย...แสงธรรม

อัพเดทรอบที่ 6 วันที่ 30 กันยายน 2558