ในปาฏิหาริย์ 3 อย่าง

---พระพุทธเจ้าทรงโปรด  อนุสาสนีปฏิหาริย์ กว่า ปาฏิหาริย์อื่นอีกสองอย่าง เพราะอะไร 

---เพราะไม่ใช่ตัวแท้ของพระพุทธศาสนาและไม่จำเป็นสำหรับการเข้าถึงพระพุทธศาสนา   สิ่งที่เกิดขึ้นด้วยการเกิดของพระพุทธศาสนา และเป็นตัวพระพุทธศาสนา คือ ความรู้ที่ทำให้ดับกิเลสดับทุกข์ได้  เรียก ชื่ออย่างหนึ่งว่า  "อาสวักขยญาณ"  แปลว่า  ญาณที่ทำอาสวะให้สิ้นไป  แต่มนุษย์จะสนใจปาฏิหาริย์ข้อ 1- 2 มากกว่า

*ปาฏิหาริย์ 3 อย่างดังนี้

---1.อิทธิปาฏิหาริย์     ปาฏิหาริย์  คือ  การแสดงฤทธิ์ต่าง ๆ

---2.อาเทศนาปาฏิหาริย์     ปาฏิหาริย์  คือ  การทายใจคนอื่นได้

---3.อนุสาสนีปาฏิหาริย์     ปาฏิหาริย์  คือ  คำสอนที่เป็นจริง  สอนให้เห็นจริงและนำไปปฏิบัติได้ผลสมจริง

---การปฏิบัติตามหลักการและการเข้าถึงจุดหมายของพระพุทธศาสนา  ย่อมเป็นไปได้ โดยไม่ต้องเกี่ยวข้องกับสิ่งเหนือวิสัยและอิทธิปาฏิหาริย์เลย  พึงอ้างพุทธพจน์นี้

---พระพุทธเจ้านี่แน่ะสุนักขัตต์  เธอเข้าใจว่าอย่างไร   เมื่อเราทำอิทธิปาฏิหาริย์ซึ่งเป็นธรรมของมนุษย์ยิ่งยวดก็ตาม ไม่ทำก็ตาม  ธรรมที่เราแสดงแล้ว เพื่อประโยชน์มุ่งหมายใด  จะนำออกไปเพื่อประโยชน์ที่มุ่งหมายนั้น คือ ความหมดสิ้นทุกข์โดยชอบได้หรือไม่

---สุนักขัตต์พระองค์ ผู้เจริญ เมื่อพระองค์ทรงกระทำอิทธิปาฏิหาริย์  ที่เป็นธรรมของมนุษย์ที่ยิ่งยวดก็ตาม ไม่กระทำก็ตาม  ธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงแล้ว  เพื่อประโยชน์มุ่งหมายใด ก็ย่อมจะนำออกไปเพื่อประโยชน์ที่มุ่งหมายนั้น  คือ ความหมดสิ้นทุกข์โดยชอบได้

*1.อิทธิปาฏิหาริย์  

---บางท่านประกอบฤทธิ์ต่างๆ ได้มากมายหลายอย่าง  คนเดียวเป็นหลายคนก็ได้ หลายคนเป็นคนเดียวก็ได้  ทำให้ปรากฏก็ได้ ทำให้หายก็ได้ ทะลุฝากำแพง ไปได้ไม่ติดขัด  เหมือนไปในที่ว่างก็ได้ ผุดขึ้น  ดำลง  แม้ในแผ่นดินเหมือนในน้ำก็ได้  เดินบนน้ำไม่แตกเหมือนเดินบนดินก็ได้  เหาะไปในอากาศเหมือนนกก็ได้ ใช้มือจับต้องลูบคลำพระจันทร์พระอาทิตย์ ซึ่งมีกำลังฤทธิ์เดชมากมายถึงเพียงนี้ก็ได้  ใช้อำนาจทางกายจนถึงพรหมโลกก็ได้

*2.อาเทศนาปาฏิหาริย์

---ภิกษุย่อมทายใจ ทายความรู้สึกในใจ ทายความนึกคิด ทายความไตร่ตรองของสัตว์อื่น บุคคลอื่นได้ว่า ใจของท่านเป็นอย่างนี้ ใจของท่านเป็นไปโดยอาการนี้ จิตของท่านเป็นดังนี้ อย่างนี้ว่าตาม เกวัฏฏสูตรในทีฆนิกาย

---แต่ในที.ปา. 11/78/112 ฯลฯ ให้ความหมายละเอียดออกไปอีกว่า “บางท่านทายใจได้ด้วยสิ่งที่กำหนดเป็นเครื่องหมาย (นิมิต) ว่า  ใจของท่านเป็นอย่างนี้  ใจของท่านเป็นไปโดยอาการอย่างนี้  จิตของท่านเป็นดังนี้ ถึงหากเธอจะทายเป็นอันมาก ก็ตรงอย่างนั้นไม่พลาดเป็นอื่น

---บางท่าน ไม่ทายด้วยสิ่งที่กำหนดเป็นเครื่องหมายเลย แต่พอได้ฟังเสียงของมนุษย์ อมนุษย์ หรือเทวดาแล้ว ก็ทายใจได้ว่า ใจของท่านเป็นอย่างนี้...

---บางท่านไม่ทายด้วยนิมิต ไม่ฟังเสียง...แล้วจึงทาย แต่ฟังเสียงวิตกวิจารของคนที่กำลังตรึกกำลังตรองอยู่ ก็ทายใจได้ว่า ใจของท่านเป็นอย่างนี้...

---บางท่านไม่ทายด้วยนิมิต ไม่ฟังเสียง...แล้วจึงทาย  แต่ใช้จิตกำหนดใจของคนที่เข้าสมาธิ ซึ่งไม่มีวิตกไม่มีวิจารแล้ว ย่อมรู้ชัดว่า ท่านผู้นี้ตั้งมโนสังขารไว้อย่างไร  ต่อจากความคิดนี้แล้ว  ก็จะคิดความคิดโน้น ถึงหากเธอจะทายมากมาย ก็ตรงอย่างนั้น ไม่พลาดเป็นอื่น”

(อาเทศนาปาฏิหาริย์นี้  ดูคล้ายเจโตปริยญาณหรือปรจิตตวิชานน์ แต่ไม่ตรงกันทีเดียว เพราะยังอยู่  ในขั้นทาย ยังไม่เป็นญาณ)


*3.อนุสาสนีปาฏิหาริย์

---บางท่านย่อมพร่ำสอนอย่างนี้ว่า     จงตรึกอย่างนี้  อย่าตรึกอย่างนี้  จงมนสิการอย่างนี้ อย่ามนสิการอย่างนี้ จงละสิ่งนี้ จงเข้าถึงสิ่งนี้อยู่เถิด

(เฉพาะในเกวัฏฏสูตร ในทีฆนิกายอธิบายเพิ่มเติม  โดยยกเอาการที่พระพุทธเจ้าอุบัติในโลก   แล้วทรงสั่งสอนธรรม   ทำให้คนมีศรัทธาออกบวชบำเพ็ญศีล   สำรวมอินทรีย์,  มีสติสัมปชัญญะ,  สันโดษ,  เจริญฌาน,   บรรลุอภิญญาทั้ง 6,   ซึ่งจบลงด้วยอาสวักขัยเป็นพระอรหันต์  ว่าการสอนได้สำเร็จผลอย่างนั้นๆ ล้วนเป็นอนุสาสนีปาฏิหาริย์)



---ในสมัยพุทธกาล เคยมีบุตรคฤหบดีผู้หนึ่ง ทูลให้พระพุทธเจ้าแสดงอิทธิปาฏิหาริย์เขากราบทูลว่า 

---“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ  เมืองนาลันทานี้เจริญรุ่งเรือง  มีประชาชนมาก  มีผู้คนกระจายอยู่ทั่ว  ต่างเลื่อมใสนักในองค์พระผู้มีพระภาคเจ้า  ขออัญเชิญพระผู้มีพระภาคเจ้า   ได้โปรดทรงรับสั่ง  พระภิกษุไว้สักรูปหนึ่ง  ที่จะกระทำอิทธิปาฏิหาริย์  ซึ่งเป็นธรรมเหนือมนุษย์  โดยการกระทำเช่นนี้  ชาวเมืองนาลันทานี้  ก็จักเลื่อมใสยิ่งนักในองค์พระผู้มีพระภาคเจ้าสุดที่จะประมาณ”

---พระพุทธเจ้าได้ตรัสตอบบุตรคฤหบดีผู้นั้นว่า 

---“นี่แน่ะเกวัฏฏ์ เรามิได้แสดงธรรม แก่ภิกษุทั้งหลายอย่างนี้ว่า  มาเถิดภิกษุทั้งหลายพวกเธอ จงกระทำอิทธิปาฏิหาริย์ ซึ่งเป็นธรรมเหนือมนุษย์แก่คนนุ่งขาวชาวคฤหัสถ์”

*พระองค์ได้ตรัสแสดงเหตุผลต่อไปว่าในบรรดาปาฏิหาริย์ 3 อย่างนั้น

---ทรงรังเกียจ ไม่โปรด ไม่โปร่งพระทัยต่ออิทธิปาฏิหาริย์ และอาเทศนาปาฏิหาริย์ เพราะทรงเห็นโทษว่า "คนที่เชื่อก็เห็นจริงตามไป"   "ส่วนคนที่ไม่เชื่อ  ได้ฟังแล้ว ก็หาช่องขัดแย้งคัดค้านเอาได้" 

---ว่า ภิกษุที่ทำปาฏิหาริย์นั้นคงใช้คันธารีวิทยาและมณิกาวิทยา  ทำให้คนมัวทุ่มเถียงทะเลาะกันและได้ทรงชี้แจงความหมายและคุณค่าของอนุสาสนีปาฏิหาริย์  ได้เห็นว่า  เอามาใช้ปฏิบัติเป็นประโยชน์ประจักษ์ได้ภายในตนเอง  จนบรรลุถึงอาสวักขัยอันเป็นจุดหมายของพระพุทธศาสนา

---นอกจากนั้น  ยังได้ทรงยกตัวอย่าง     ภิกษุรูปหนึ่งมีฤทธิ์มาก อยากจะรู้ความจริง   เกี่ยวกับจุดดับสิ้นของโลกวัตถุธาตุ จึงเหาะเที่ยวไปในสวรรค์ ดั้นด้นไปแสวงหาคำตอบ  จนถึงพระพรหม ก็หาคำเฉลยที่ถูกต้องไม่ได้ 

---ในที่สุดต้องเหาะกลับลงมา  แล้วเดินดินไปทูลถามพระองค์   เพื่อความรู้จักโลกตามความเป็นจริงและถึงความที่อิทธิปาฏิหาริย์มีขอบเขตจำกัด อับจนและมิใช่แก่นธรรม

---พระพุทธเจ้าได้ตรัสปาฏิหาริย์ 3 อย่าง คือ     อิทธิปาฏิหาริย์,  อาเทศนาปาฏิหาริย์,  อนุสาสนีปาฏิหาริย์

---ในที่สุดได้ตรัสถามพราหมณ์ว่า     ชอบใจปาฏิหาริย์อย่างไหน  ปาฏิหาริย์ใดดีกว่า ประณีตกว่า.

---พราหมณ์ได้ทูลตอบว่า     อิทธิปาฏิหาริย์และอาเทศนาปาฏิหาริย์  คนใดทำ คนนั้นจึงรู้เรื่อง คนทำได้ก็เป็นของคนนั้นเท่านั้น   มองดูเหมือนเป็นมายากล,  : อนุสาสนีปาฏิหาริย์จึงจะดีกว่า ประณีตกว่า

---คนอื่นพิจารณารู้ เข้าใจ  มองเห็นความจริงด้วยและนำไปปฏิบัติได้  แก้ทุกข์แก้ปัญหาได้.

(หมายเหตุ เป็นความชอบและเชื่อส่วนบุคคล)

.....................................................................

ที่มา.....พระไตรปิฎก

ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล

รวบรวมโดย...แสงธรรม

(แก้ไขแล้ว ป.)

อัพเดทครั้งที่ 6 วันที่ 1 ตุลาคม 2558