ทางดับทุกข์

วิธีดับ "ทุกข์" แบบง่าย

---ได้ยินได้ฟังแต่เรื่องของคนเป็นทุกข์ เลยลองมานั่งคิดว่า ทำไม  คนเป็นทุกข์กันมากมายนัก!  คิดไปคิดมาแล้วก็ถึงบางอ้อ  คนเราทุกคนมีโอกาสเจอความทุกข์กันทั้งนั้น  คิดดูสิ แม้แต่พระพุทธองค์ พระราชบิดาพยายามให้ความบันเทิงตั้งแต่เด็ก แต่ในที่สุดพระองค์ก็ทรงเป็นทุกข์ นี่แสดงว่า ไม่ใช่เฉพาะคนจนเท่านั้น ที่เป็นทุกข์แม้แต่คนร่ำรวยที่ไม่ต้องทำอะไรเลยก็มีโอกาสเป็นทุกข์ด้วยเหมือนกันแสดงว่าทุกคนในโลกนี้ล้วนแล้วแต่มีโอกาสเกิดทุกข์ได้ทั้งสิ้น

---บังเอิญเราได้ยินเรื่องทุกข์ๆ ของชาวบ้านมากหน่อย เลยเหมารวมไปว่า คนเราถึงมีทุกข์มากขึ้น ทั้งๆ ที่คนเรามีทุกข์กันเท่าเดิมนั่นแหละ  แล้วไหนๆ คนเราก็หนีไม่พ้นความทุกข์ ไหนๆ ก็ต้องเจอกับมัน  แล้วทำไม  เราถึงไม่เตรียมตัวต้อนรับความทุกข์กันแต่เนิ่นๆ เสียเลยล่ะ!  คือแทนที่จะหนีทุกข์ เราหันหน้าเข้าเผชิญกับความทุกข์เสียเลยให้มันรู้แล้วรู้รอดไป 

*วิธีการพ้นทุกข์

---คงต้องพึ่งพระพุทธองค์ เพราะพระพุทธเจ้าท่านอุทิศทั้งชีวิต  เพื่อค้นหาและเผยแผ่  วิธีการดับทุกข์  แถมวิธีการของพระองค์ท่านก็ยั่งยืนมั่นคงมากว่า 2,000 ปี 

---เราอนุชนรุ่นหลัง เพียงแต่เอา "วิธีการ" ของพระองค์  มาศึกษา ก็คงจะเป็นประโยชน์ไม่น้อยเพียงแต่ว่า ที่ผ่านมา พอพูดถึงศาสนา หลายคนหน้าเบ้ บอกว่าเข้าใจยาก ทั้งๆ ที่ยังไม่ลองทำความเข้าใจวันนี้เลยชักชวนเพื่อนพี่น้องมาลองทำความเข้าใจวิธีการพ้นทุกข์  แล้วมาประยุกต์วิธีพ้นทุกข์ ให้เข้าใจง่ายๆ กันดีกว่า

*เริ่มต้นที่ความทุกข์

---พระพุทธองค์บอกว่า ความทุกข์เกิดขึ้นอย่างมีกระบวนการคือก่อนจะเกิดทุกข์ มันต้องเกิดอย่างอื่นมาก่อนเป็นขั้น เป็นตอน ซึ่งสามารถรวบรวมมาได้ 12 ขั้นตอนด้วยกันคือ

---1.  "ความไม่รู้"     หรือทางธรรมเรียก   "อวิชชา"  ทำให้เกิด "สังขาร"

---2.  "สังขาร"              ทำให้เกิด            "วิญญาณ"

---3.  "วิญญาณ"           ทำให้เกิด            "นามรูป"

---4.  "นามรูป"              ทำให้เกิด           "สฬายตนะ"

---5.  "สฬายตนะ"         ทำให้เกิด            "ผัสสะ"

---6.  "ผัสสะ"                ทำให้เกิด            "เวทนา"

---7.  "เวทนา"               ทำให้เกิด            "ตัณหา"

---8.  "ตัณหา"               ทำให้เกิด           "อุปาทาน"

---9.   "อุปาทาน"           ทำให้เกิด            "ภพ"

---10. "ภพ"                   ทำให้เกิด           "ชาติ"

---11. "ชาติ"                  เกิด                  "ชรามรณะ"

---12. "ชรามรณะ"           เกิด                "ทุกข์"     เป็นกระบวนการ ดังนี้ 

---นอกจากคำว่า "ทุกข์" และ "อวิชชา" เรารู้จักและเข้าใจ  คำไหนบ้างสมมุตินะว่า เข้าใจคำว่า "ตัณหา" เพราะเรียนกันมาแต่เล็กๆ ท่องกันจนขึ้นใจ

---"ตัณหา"   แปลว่า    ความอยากได้ อยากมี อยากเป็น รวมถึงความอยากไม่มี อยากไม่เป็น ด้วยทีนี้ถ้าเราลอง ตัด "ตัณหา" หรือ "ความอยาก" ออกจากกระบวนการการเกิดทุกข์  เห็นไหมว่า พอตัดปุ๊บ "ทุกข์" ก็เกิดไม่ได้แสดงว่าเมื่อดับตัณหาได้ ย่อมดับทุกข์ได้ด้วย

---แค่เราเข้าใจคำศัพท์ตัวใดตัวหนึ่ง และตัดมันออกจากกระบวนการการเกิดทุกข์  "ทุกข์" ก็ไม่เกิดขึ้น สมมุติว่า เอาคำว่า "เวทนา"  คือ  เป็นความรู้สึกสุข ทุกข์ และไม่สุขไม่ทุกข์แต่  "เวทนา"  จะเกิดขึ้นได้ ต้องเกิด "ผัสสะ"  หรือการสัมผัสผ่านตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เสียก่อน

---ดังนั้น ถ้าเราหยุด "ผัสสะ" ได้ "เวทนา" ก็ไม่เกิด   วิธีหยุดผัสสะ ก็เช่น หลับตา หรือ ปิดจมูก (อย่านานนักนะ เพราะอาจถึงตายได้)

---เมื่อเราหลับตา   เราก็มองไม่เห็นอะไร ไม่ต้องรู้สึกอะไร เมื่อไม่รู้สึกอะไร   แล้วจะเกิดทุกข์ขึ้นมาได้อย่างไร   นี่เท่ากับว่า ดับ "ผัสสะ" เท่ากับ ดับ "เวทนา"ถ้าดับ "เวทนา" ก็เท่ากับดับ "ทุกข์" ได้เช่นกัน 

---สมมุติเราเข้าใจว่า "อุปาทาน" หมายถึง การยึดมั่นถือมั่น และหากวันหนึ่งสิ่งที่ยึดมั่นถือมั่นเกิดเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติทุกข์ก็เกิดขึ้น  แต่ถ้าเราดับ "อุปาทาน" ได้  คือ ปล่อยวางได้ ไม่ยึดติดเราก็สามารถดับ "ทุกข์" ได้เหมือนกัน

---เห็นไหมว่า ในขั้นตอนทั้งหมด 12 ขั้นในกระบวนการเกิดทุกข์นั้น หากเราสามารถ "ยับยั้ง" ขั้นตอนใดขั้นตอนหนึ่งได้  เราก็ยับยั้งการเกิดทุกข์ได้  และในขั้นตอนทั้งหมด มีทั้งขั้นตอนที่เรายับยั้งได้ และขั้นตอนที่เราไม่อาจยับยั้ง  เช่น ขั้น "ชรา มรณะ" เรายับยั้งไม่ได้ อย่างนี้ก็อย่าพยายามไปฝืนเรามุ่งฝึกฝนยับยั้งแต่ในขั้นที่สามารถทำได้ เช่น "ผัสสะ" หรือ "อุปาทาน" เมื่อยับยั้งได้ ก็หยุดทุกข์ได้

---หยุดได้นิดหนึ่ง ก็ดับทุกข์ได้แป๊บหนึ่ง  หยุดยั้งได้นาน ก็ดับทุกข์ได้นาน  ถ้าสามารถขจัดไม่ให้เกิดขึ้นได้เลย อย่างนี้ รับรองว่า นิพพานแน่  แต่พวกเรามนุษย์คนชั่วๆ ดีๆ อย่าเพิ่งไปถึงนิพพานเลยเอาแค่ระงับทุกข์ได้ เพื่อดำรงชีวิตต่อไปแค่นี้ก็น่าพอใจแล้ว...สาธุ

*ความสุข เป็นสิ่งที่หาได้ง่าย 

---สำหรับผู้มักน้อย สันโดษ และมีความเพียร  ความสุขที่หาได้ง่าย ด้วยอาศัยความมักน้อย สันโดษ และความเพียรพยายาม สม่ำเสมอ เป็นไปติดต่อ ไม่ท้อถอยง่าย ความสุขมีแล้วตั้งแต่บัดนั้น เมื่อประสบความสำเร็จและพอใจในความสำเร็จนั้น จะเล็กน้อยปานใดก็ตาม ความสุขก็เพิ่มพูนขึ้นอีก ความสุขจึงเป็นสิ่งหาได้ง่าย สำหรับผู้มักน้อย สันโดษ และมีความเพียร

---ตามธรรมดา  คนเราย่อมได้รับสิ่งที่ตนควรได้อยู่เสมอ แต่ความทะยานอยาก  ของเราวิ่งออกหน้าอยู่เรื่อยเหมือนกัน จึงรู้สึกเหมือนไม่ได้รับความสำเร็จ   

---เมื่อหญิงเจ้าของเรือนคนหนึ่ง  ปฏิเสธการถวายอาหารแก่พระเถระ ด้วยการพูดว่า

---นิมนต์โปรดข้างหน้าเถิด...ท่านสวนทางกับชายเจ้าของบ้าน เมื่อถูกถามว่าได้อะไรบ้าง ท่านตอบว่า...ได้... ความหมายของท่านคือได้คำว่า ...นิมนต์โปรดข้างหน้าเถิด...

---ผู้มักน้อย ย่อมรู้สึกว่า...ได้... ในสิ่งที่คนอื่นๆ  รู้สึกว่าไม่ได้อะไร  เหมือนคนใส่รองเท้านุ่มๆ  แม้จะเดินบนพื้นขรุขระและแข็ง   ก็รู้สึกว่าพื้นนั้นนุ่มเดินสบาย

---ผู้สันโดษย่อมเป็นเจ้าแห่งความสุข  เมื่ออยู่คนเดียวนานๆ   รู้สึกเหงาก็ทำใจให้รู้สึกยินดีในการอยู่คนเดียวนั้น   ความสุขก็เกิดขึ้นได้ มนุษย์เราสุขทุกข์อยู่ที่เราคิดเองเสียเป็นส่วนมาก

---ความหนักอกหนักใจ หงุดหงิด ฟุ้งซ่านอันปรารภตนบ้าง ปรารภผู้อื่นบ้าง เป็นสิ่งทำลายความสงบสุขของดวงจิต   บางทีมันเหมือนหินก้อนเล็กๆ  ห้อยอยู่ที่ใจ ปลดไม่ออก บอกใครๆ  ด้แต่เขาช่วยปลดให้เราไม่ได้ เราต้องปลดออกเอง

---ยิ่งอยู่ในโลกไปนานวัน ใคร่ครวญพิจารณาความเป็นไปของมวลมนุษย์ในโลกมากเข้า ยิ่งสลดสังเวช ระทดระทวยใจ ว่าเหตุไฉน มนุษย์เราจึงต้องทนทุกข์ทรมานอยู่ในโลกถึงป่านนี้ ทั้งๆ ที่  ความสุขก็หาได้    ไม่ยาก  หากพวกเขาเพียงแต่

---ลดความทะยานอยากลง มุ่งหน้าสู่สันติธรรมให้มากขึ้น แทนการมุ่งแสวงหาอามิสอันเป็นสิ่งหลอกลวง ให้เดินวนเวียนอยู่ในสังสารวัฏ เมื่อไรมนุษย์เราหมุนกลับมาหาสันติธรรม แทนการวิ่งเข้าหาวัตถุธรรมอันฟุ้งเฟ้อฟุ่มเฟือยเกินจำเป็น เมื่อนั้นเขาจะได้พบกับสันติสุขอันแท้จริงและยั่งยืน ฯ

....................................................................

 ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล

ความสุขที่หาได้ง่าย (ท่านอาจารย์วศิน อินทสระ)

รวบรวมโดย...แสงธรรม

 (แก้ไขแล้ว ป.)

อัพเดทรอบที่ 6 วันที่ 25 กันยายน 2558